Je kunt tegenwoordig geen tijdschrift openslaan of je wordt geconfronteerd met minimaliseren, ontspullen, down-sizen of consuminderen. Is minimaliseren een modegril of levert het daadwerkelijk iets op? Waarom zou je willen minimaliseren?
Is minimaliseren een modegril?
Het enthousiasme waarmee vrienden het woordje minimaliseren hanteren, stoot mij af. Vaak gaat het gepaard met een vrolijk moeten of een in mijn ogen niet-zo-vrolijk fanatisme. Ik associeer minimalisme met witte lege kamers, die mij koud en onnatuurlijk overkomen.
Nu woon ik in een huis met een ruime kelder en een behoorlijke hoeveelheid inbouwkasten. Mijn spulletjes krijgen daar vroeg of laat wel een verborgen plekje, zodat de kamers waarin ik gewoonlijk verblijf redelijk opgeruimd blijven. Daarnaast ben ik van een generatie waarin rommel en gezelligheid heel goed samengaan. Kortom, ik heb de noodzaak van het minimaliseren nooit ingezien en heb altijd gedacht dat het een modegril betrof.
Spullen van vroeger
Toch begint er iets te veranderen. Misschien heeft het wel te maken met het feit dat ik ouder aan het worden ben en daarmee het idee heb dat ik mijn leven min of meer moet opruimen.
Begrijp me goed, Ik ben nog lang niet toe aan een bejaardenhuis en ik hoop nog jaren te blijven leven.
De vraag die ik mijzelf echter wel stel, is of ik anderen wel wil opzadelen met mijn persoonlijke spullen en herinneringen.
Zou ik het feit dat ik nu gezond ben, niet moeten aangrijpen om alvast afstand te doen van spullen van vroeger en van dingen die ik toch niet meer nodig heb?
Geen afstand van spullen kunnen doen
Terwijl ik om me heen kijk, realiseer ik me dat er allerlei spullen zijn waarvan ik geen afstand wil doen.
Ik heb vorig jaar mijn boekenkasten opnieuw ingedeeld en hoewel ik veel van deze boeken nooit meer zal lezen, kan ik me niet voorstellen dat ik er afscheid van zou moeten nemen. Sommige boeken zijn inmiddels collectors-items geworden. Afstand doen van boeken is duidelijk te hoog gegrepen.
Ik kan beter in de kelder beginnen. Sommige dozen die hier staan, zijn al drie verhuizingen ongeopend mee gereisd. Ik besluit de inhoud van een verhuisdoos met het opschrift privé te openen. In de doos tref ik tekeningen aan, die ik heb gemaakt, toen ik een puber was. Mijn moeder had in die tijd de overtuiging dat ik een beroemd kunstenares zou worden en heeft alles bewaard wat ik in die periode heb gemaakt.
Spullen met emotionele waarde
Het leven van een zestigjarige gaat samen met een grote verzameling spullen, waarvan de meeste emotionele waarde hebben.
Kun je je eigen kindertekeningen weggooien? Kan ik het lelijke wandkleed weggooien dat mijn moeder speciaal voor mij heeft gemaakt? Ik hang het niet, maar heb het wel twintig jaar bewaard. Samen met de menukaarten van een cruise, die mijn moeder en ik ooit samen hebben gemaakt.
Even verder kijkend ontdek ik ook nog een schoenendoos met spulletjes van een oudtante, die in de 1975 is overleden. Een oude vlinderbril, een agenda uit de jaren zeventig en een mysterieus doosje. Als ik het doosje openmaak, schiet ik in de lach. Er zit een gebit in.
Herinneringen
Hoe zou mijn oudtante het vinden dat ik haar kunstgebit in mijn kelder heb liggen, vroeg ik me plotseling af.
Eigenlijk was mijn tante een minimalist. Niet vrijwillig, denk ik. Ik vermoed dat ze bijna geen inkomen had en daarom 1969 naar Zeist was gekomen om bij ons te wonen. Haar totale bezit was de inhoud van één kamer en deze zou later met haar meeverhuizen naar een bejaardentehuis.
Toen ze overleed, kreeg ik een antiek glazenkastje, het enige mooie kastje dat ze bezat.
Mijn moeder had blijkbaar na het overlijden haar bril en kunstgebit meegenomen uit het laatje van het ziekenhuisbed. Misschien heeft mijn moeder ze bewaard omdat zij verder geen aandenken meer had aan de zus van haar vader. Of misschien had ze het gewoon vergeten weg te gooien. Misschien vond ze het ook wel oneerbiedig.
Ik kan het haar niet meer vragen, mijn moeder is in 1999 overleden. Maar ik kan de vraag wel aan mijzelf stellen.
Waarom heb ik de bril, de agenda en het kunstgebit van mijn oudtante in een schoenendoos in de kelder liggen?
Minimaliseren (n)iets voor mij?
Ik probeer me te herinneren hoe de spullen bij mij terecht zijn gekomen en zag ze weer liggen in het laatje van een oude kast.
Wat is het voor sentimentaliteit om die spulletjes mee te nemen en ze vervolgens volledig te vergeten? Hetzelfde geldt voor veel andere spullen in de kelder. Waarom liggen al die spullen daar nu stof te verzamelen?
Uiteindelijk heb ik de dozen weer afgesloten en teruggeplaatst. Ik vind het nog te moeilijk om er afstand van te doen.
Tegelijkertijd bekruipt me de vraag waarom anderen wel kunnen minimaliseren en daar zelfs plezier aan beleven. Ik besluit daarom een aantal artikelen en boeken te lezen om te kijken of minimaliseren ook iets voor mij zou kunnen zijn.
Minimaliseren voor ouderen
Ik maakte een lijstje met vragen die ik had. Mijn focus is de vrouw van vijftig jaar en ouder. De noodzaak om op een gegeven moment afstand te nemen van spullen die je niet meer gebruikt is duidelijk, maar hoe doe je dat als je die sentimentele gehechtheid voelt?
Uit ervaring weet ik dat het waarom belangrijker is dan het hoe. Als ik kan achterhalen waarom ik het zo moeilijk vind om afstand te doen van spullen die een sentimentele waarde vertegenwoordigen, dan zou het hoe vanzelf wel volgen.
Op basis van de gevonden antwoorden wil ik besluiten of ik nu al wil beginnen met minimaliseren.
De vragen die ik mijzelf stelde waren simpel:
Ik heb me onder andere laten inspireren door de onderstaande boeken:
In Verlangen naar minder neemt Jelle Derckx de lezer mee op een zoektocht naar een bewust en duurzaam leven; hij geeft in dit persoonlijke verhaal inspirerende, down-to-earth tools en tips.
Dit boek is een – christelijk geïnspireerde – getuigenis van de auteur, waarin hij zich realiseert dat bezittingen niet gelukkig maken en bovendien afleiden van de dingen die dat wèl doen.
Wat is minimaliseren
Minimaliseren is afstand doen van de spullen die je niet nodig hebt.
Tot mijn verbazing is dat niet het enige antwoord. Natuurlijk is het de kern, maar er is meer. Op de vraag wat minimaliseren is, vind ik ook de volgende antwoorden:
- Minimaliseren is bewustwording
- Minimalisme is prioriteiten stellen
- Minimalisme is een keuze
Minimaliseren is bewustwording
Voor veel mensen is minimaliseren een way-of-live geworden. Minimaliseren is voor hen een levensvisie. Daarbij speelt een vorm van idealisme een rol. In ieder geval helpt het hen om bewuster te leven. Hieronder vier idealistische opvattingen die met bewustwording te maken hebben:
1. Delen met mensen die het minder hebben
Joshua Becker legt de relatie tussen minimalisme en het geloof.
Keer op keer wordt er in de bijbel gevraagd om je rijkdom te delen met de armen. In Lucas 18 zegt Jezus tegen een rijke jongeling: “Verkoop alles wat gij bezit en volg mij”. Er staat vervolgens te lezen dat de jongeling heel bedroefd werd, omdat hij zo rijk was en dus afstand van heel veel spullen moest doen. Blijkbaar is het moeilijk om afstand van je bezittingen te doen als je veel hebt.
Tot nu toe heb ik altijd gedacht dat dit verhaal een specifieke waarschuwing voor rijke mensen is. Ik dacht dat ik niet gehecht was aan materie. Maar als dat werkelijk waar is, waarom heb ik dan zoveel spullen in huis en waarom kan ik er geen afstand van nemen?
Als er alleen sprake is van een emotionele of sentimentele waarde dan zou ik mijn erfgenamen hier toch niet mee willen opzadelen?
2. Ecologische bewustwording
Vorige maand stond in de krant dat er microplastic is gevonden in de sneeuw op de noordpool. Wat dit voor effect heeft op onze gezondheid is nog niet bekend, maar wetenschappers maken zich zorgen. We krijgen niet alleen plastic binnen via ons eten, maar blijkbaar zit het ook in de atmosfeer.
Het CBS publiceerde in 2017 onderstaand staatje:
De hoeveelheid afval ontwikkelt zich parallel aan de economie.
Afval groeit niet of neemt zelfs af als er sprake is van een crisis. Met andere woorden als we minder te besteden hebben, zoals tijdens de oliecrisis in de jaren zeventig en de recessie in de jaren tachtig en vanaf 2008 dan produceren we minder afval.
Het is allemaal zo logisch, als je minder hebt gooi je minder weg. Door te minderen draag je bij aan een schonere wereld. Misschien merken wij het verschil niet meer, maar het kan voor onze kleinkinderen een wereld van verschil betekenen.
3. Immateriële bewustwording
Welke dingen hebben werkelijk waarde?
In de jaren tachtig werd er ingebroken. Ik was een weekend weg en toen ik thuiskwam was de voordeur geforceerd. Ik weet nog dat er twee dingen door mijn hoofd gingen. Een volkomen onwerkelijke gedachte over de netheid van mijn huis (ik schaamde me over het feit dat de afwas nog op het aanrecht stond) én de gedachte aan mijn veiligheid.
Het feit dat ik spullen kwijt was, woog niet op tegen de angst die ik de daarop volgende maanden voelde. De spullen konden mij niet zoveel schelen, maar het idee dat de inbrekers terug zouden kunnen komen maakte mij angstig. Mijn veiligheid was zoveel belangrijker dan de spullen, die ik was kwijtgeraakt.
Dit soort gebeurtenissen maken duidelijk wat werkelijk waarde heeft in je leven, maar waarom moet er eerst iets vervelends gebeuren om je dit te realiseren?
4. Financiële bewustwording
Het verkrijgen en verzamelen van spullen is de normale manier van leven geworden. De meesten van ons zijn opgegroeid met het idee van studeren, werken, geld verdienen en dan een eigen huis, een eigen auto, de nieuwste gadgets, de mooiste vakanties etc.
Natuurlijk moeten we hierbij de tering naar de nering zetten, maar voor veel van ons is het geen enkel probleem dat we meer uitgeven dan we verdienen. We worden zelfs beloond voor het afsluiten van leningen; rente is immers aftrekbaar van de belasting. Over te veel spaargeld moeten we boete (belasting) betalen. De maatschappij stimuleert ons om geld te laten rollen en iedereen doet daar braaf aan mee.
Terwijl ik dit opschrijf, bedenk ik het volgende:
Eigenlijk zou ik willen sterven zonder anderen te belasten met mijn geld of eigendommen. Ik zou tijdens mijn leven meer mensen blij willen maken en ik zou willen sterven met de gedachte dat ik een overvloedig leven heb gehad.
Minimaliseren is prioriteiten stellen
In één van de boeken krijgt de lezer het advies een rijtje te maken van dingen die werkelijk van waarde zijn, zoals tijd met je familie of het bereiken van een droom.
Vervolgens wordt gevraagd naar wat je weerhoudt en hoeveel waarde je daaraan toekent. Als je moeder ernstig ziek is, kan dat je droom om een jaar te gaan reizen in de weg staan. Toch worden we meestal weerhouden door een gebrek aan geld of tijd.
De schrijver stelt dat minimaliseren je tijd en geld oplevert. Als je van het bereiken van je droom een prioriteit maakt, is minimaliseren een middel om het te realiseren.
Minimaliseren is een keuze
Niemand hoeft te minimaliseren. Het is jouw keuze of je wel of niet mee wil doen in de race om zoveel mogelijk spulletjes te vergaren. Iemand verwoordde het als volgt:
Spullen binden je aan een plek. Hoe meer spullen je hebt, hoe meer je aan een vaste plek gebonden bent.
Feitelijk is het de vraag waar je gelukkig van wordt. Geluk heeft met vrijheid te maken en daar kan het hebben van spullen aan bijdragen, maar het kan je ook beperken. Het kan maken dat je niet in beweging durft te komen uit angst iets kwijt te raken. Overigens kan dit ook gelden voor je werk. Je gehechtheid aan materie kan je onnodig binden aan een plek of een situatie, ook al voel je je daar ongelukkig.
De schrijver daagt je uit dit te onderzoeken en een bewuste keuze te maken om wel of niet te minimaliseren.
De voordelen van minimaliseren
De schrijvers van boeken over minimaliseren benadrukken uiteraard de voordelen. Ik heb deze op een rijtje gezet met daaronder de boeken die hierover gaan.
Minimaliseren is effectiever
- Als je minder hebt hoef je minder te onderhouden en schoon te maken
- Je kunt veel meer van je todo lijstje schrappen als je niet aldoor bezig hoeft te zijn met het renoveren of organiseren van je spullen (of in mijn geval ook het zoeken naar spullen)
- Je kunt effectiever werken als je minder spulletjes hebt rondslingeren. Je concentratie is groter als je niet overal rommel hebt liggen
Minimaliseren is efficiënter
- Als je minder koopt geef je minder geld uit
- Je kunt je vaste lasten verlagen door goedkoper/kleiner te wonen
- Als je minder geld uitgeeft kun je geld opzij leggen voor wat je werkelijk leuk vindt.
Minimaliseren is idealistisch
- Minder consumeren produceert minder afval
- Wat jij weg geeft of deelt kan een enorm verschil maken in het leven van een ander
In dit boekje voert Gera van den Berg een pleidooi voor minimaliseren, ontspullen of consuminderen. Op een lichtvoetige en praktische manier vertelt ze over de waarde van minimaliseren en over de praktijk van alle dag. Een aanstekelijk boek vol met praktische ideeën en adviezen.
Dennis Storm heeft in al die jaren van reizen in totaal zo’n drie jaar uit een koffer geleefd en in al die hotels zijn liefde voor afgemeten interieurs, functioneel design en minimalisme ontdekt. ‘Leven alsof je op reis bent’, zonder onnodige ballast.
Zijn er nadelen aan minimaliseren?
In de boeken die ik heb gelezen wordt niet of nauwelijks aandacht besteed aan de nadelen van minimaliseren.
Ik kan me echter voorstellen dat het effect heeft op de economie. We worden niet voor niets gestimuleerd om zoveel mogelijk dingen te kopen. Als we veel uitgeven dan houden we de economie draaiende.
De consumptiemaatschappij houdt mensen aan het werk.
Een ander nadeel zou kunnen zijn dat minimaliseren het nieuwe moeten wordt. Als je jezelf allerlei regels op gaat leggen om te minimaliseren, kan dit een doel op zich worden. Daarmee laat je je niet motiveren door duurzaamheid of idealisme, maar door schuld.
Je kunt het minimaliseren namelijk net zo groot maken als je zelf wilt en je schuldig gaan voelen over wat je koopt, eet of bezit. Minimaliseren heeft niets te maken met schuld, maar met bewustwording.
Conclusie
Mijn benadering van minimaliseren heeft vooral te maken met het feit dat ik boven de zestig ben en bezig ben mijn leven op te ruimen. Dat klinkt misschien hoogdravend, maar ik wil liever geen rommel nalaten. Geen materiële en liever ook niet op immaterieel of geestelijk gebied.
In relatie tot het thema van deze website wij-leven.nu is er ook nog iets voor te zeggen om mijn leven te relateren aan het hier en nu. Wat heb ik op dit moment nodig en wat bewaar ik allemaal nog voor een fictieve toekomst?(Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan mijn kampeerspullen, die ik bewaar voor het geval dat ik ooit nog een keer ga kamperen, terwijl ik dat al in geen 10 jaar heb gedaan).
Sowieso vind ik het belangrijk om bij te dragen aan het geluk van anderen en daarbij ook aan mijn eigen geluk. Ik ben er echter nog niet van overtuigd dat ik hiervoor moet minimaliseren.
Mijn conclusie is dat er een zaadje is gelegd, maar ik weet nog niet helemaal zeker of ik me eraan overgeef. Volgens mij heeft dat te maken met het feit dat het minimaliseren een geïdealiseerd begrip is geworden, terwijl ik eigenlijk gewoon mijn kelder een keer moet opruimen!
Update
We zijn twee jaar verder en inmiddels woon ik samen. Twee oudere mensen hebben elkaar gevonden en ervoor gekozen om samen een nieuw leven op te bouwen in een nieuw huis. Dit betekende verhuizen en vooral keuzes maken over welke spullen een plek zouden krijgen in ons nieuwe huis en waar we afscheid van moesten nemen.
We hebben voor duizenden euro’s spullen verkocht op marktplaats, heel veel weggegeven aan mensen die het gebruiken konden en wat werkelijk niet meer bruikbaar was hebben we weggegooid (zoals de vlinderbril en het gebit van mijn tante).
Nu de urgentie daar was, kostte het ons geen enkele moeite om te minimaliseren.
Alhoewel…
Ons nieuwe huis heeft een zolder met schotten en achter die schotten konden we heel veel spulletjes kwijt, waar we nog geen afscheid van konden nemen. Dat staat daar nu nog even, maar ik beloof onze familie dat we ook deze dozen zullen opruimen… zodra we een beetje zijn bijgekomen van de verhuizing.
Mijn vragen aan jou:
- Ben jij al begonnen met minimaliseren en wat levert het je op?
- Wat zijn volgens jou de bezwaren van minimaliseren?
2 gedachten over “Minimaliseren, ontspullen of consuminderen. Waarom zou ik?”
Hi Leuk stuk zeg.
Ik ben al jaren bezig met de Marie KOndo manier. Straks 1 oktober 2021 ga ik weer aan de slag. Het levert me rus en overzicht op. Bewustzijn van alle aankopen die ik doe.
Het bezwaar dat ik heb tegen minimaliseren is dat ik al mijn vriendinnen en anderen waar ik omgeef ook aanstop om te minimaliseren en dat vinden ze niet altijd even leuk. Misgrijpen doe ik nagenoeg niet. Dus ik ga er heerlijk meedoe en ik ka het je ook zeker aanraden. Liefs Christina Oud
Wij hebben nu de regel dat er alleen nieuwe dingen in huis komen als het oude een andere bestemming heeft gevonden.
Met nog één flinke verbouwing te gaan en moet alles na de zomer een definitief plekje hebben gevonden.
Geen weggestopte spullen meer, alleen dingen die we echt nodig hebben.