Waar moet je starten als je naar Santiago de Compostela wilt fietsen? Vanaf je woonplaats natuurlijk! Maar als je de reis extra bijzonder wilt maken, kun je kiezen voor Sint Jacobiparochie in Friesland. Met een kleine aanpassing fiets je zelfs van het begin- naar het einde van de wereld.
Mocht je van plan zijn de route te lopen dan kun je hier alles lezen om je voor te bereiden: De complete gids voor de Camino.
Mocht je echter op zoek zijn naar alternatieven voor de tocht naar Santiago de Compostela, overweeg dan dit artikel over Europese pelgrimsroutes te lezen.
Het ontstaan van het Jabikspaad
De route van Sint Jacobparochie naar Hasselt wordt het Jabikspaad genoemd, de Friese naam voor Jacobsroute. De pelgrimstocht naar Santiago de Compostela wordt de Jacobsroute genoemd omdat Jacobus de Meerdere, een apostel van Jezus, in Santiago de Compostela begraven zou zijn.
Een aantal Friese vrijwilligers kwam op het idee om de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela te laten starten in Sint Jacobiparochie. Deze parochie is vernoemd naar de heilige Jacobus en wat zou mooier zijn om vanaf deze plek helemaal naar het graf van deze heilige te pelgrimeren?
Het idee werd overgenomen door de gemeenteraad en gezamenlijk werd het plan opgesteld om een fiets- en wandelroute uit te zetten naar Hasselt in Overijssel. Vanuit Hasselt kan men de Gronings-Drentse Jacobsroute oppakken die via Deventer, Nijmegen en Maastricht aansluit op één van de Europese routes. Want er zijn vele routes die naar Santiago de Compostela leiden.
Geïnteresseerd in Mariaverschijningen?
BEZOEK VAN BOVEN – Mariaverschijningen in West-Europa is een prachtige en tijdloze kroniek die ruim vijftien eeuwen Mariadevotie bestrijkt. We leren Maria kennen door haar eigen woorden waaruit een onvoorwaardelijke liefde spreekt.
Sint Jacobiparochie

In Noord-Friesland ligt het plaatsje Sint Jacobiparochie ook wel Sint Jabik genoemd. Het is een klein dorp met een indrukwekkende kerk. In het voorportaal van deze Groate kerk is een pelgrimsinformatiecentrum dat iedere 2e en 4e zaterdag van de maand van 11.00 tot 15.00 open is.
Deze kerk stamt uit 1844 en vervangt de oorspronkelijke kerk uit de 16e eeuw. Het is een voor Nederlandse begrippen vreemd gebouw. Het voorportaal heeft vier Dorische zuilen en een fronton (een driehoekige gevel).
De klokkentoren bestaat uit een koepel met acht zuilen, geplaatst op een vierkante onderbouw. De kerk is 2010 geel gepleisterd en met zijn groene en grijze accenten is het een opvallend gebouw.
Kunstwerk van Henk Rusman
Als je voor de kerk staat, zie je een kunstwerk van Henk Rusman. Dit is speciaal ontworpen voor het Jabikspaad en bestaat uit een ijzeren poort op een betonblok met daarin een stilistische jakobsschelp verwerkt. Een prachtig startpunt van de route. Je kunt onder de poort starten en direct naar de kerk lopen (als deze open is) voor je eerste stempel.
Jabikspaad
De route tot Hasselt wordt aangegeven met een wulp, een kegelvormige schelp met spiralen die spits toeloopt. De keuze voor deze schelp is waarschijnlijk gemaakt, omdat het een nieuwe route betreft en niet werkelijk deel uitmaakt van het officiële Jacobspad. De bedenkers van het Jabikspaad zijn het hier niet mee eens. Volgens hen is het pelgrimeren vanuit Friesland een oude traditie.
Volgens de overlevering zouden er al veel eerder Friese boetelingen van Sint Jacobiparochie naar Santiago de Compostela zijn gelopen. In 1170 zou de eerste pelgrim vanuit het Norbertijner klooster in Mariengaarde zijn vertrokken.
Dit klooster lag ten noorden van Stiens, tussen de plaatsen Hallum en Oudebildtzijl en bestaat nu niet meer.
Sint Jacobiparochie ontstond in 1505 toen het gebied om deze plaats werd ingedijkt. Het heette aanvankelijk Wijngaarden, maar toen er een parochie werd gesticht die vernoemd werd naar Jacobus de Meerdere, nam het dorp de naam van de parochie over.

Finisterre
Finisterre, finis (einde) en Terrea (wereld) wordt vertaald als het einde van het wereld en is voor veel pelgrims het echte einde van de pelgrimstocht. Officieel klopt dit niet. De weg tussen Santiago de Compostela en Finisterre is een andere pelgrimsroute. Finisterre is de plek waar een stenen boot met het lichaam van Jacobus strandde. Vandaaruit zou het lichaam door een stel wilde stieren vervoerd zijn naar Santiago de Compostela. Oorspronkelijk loopt deze pelgrimsroute dan ook van Finisterre naar Santiago de Compostela en niet andersom.
Maar goed, dat is eigenlijk alleen voor puriteinen. Tegenwoordig reis je – als je wilt – van Santiago de Compostela naar Finisterra om daar je pelgrimstocht af te sluiten.
De kaap van Finisterre is een geweldige plek. Het aanschouwen van de zonsopgang en het verbranden van de pelgrimskleding symboliseert de loutering van de route. Het staat voor een nieuwe start, een wedergeboorte. Vanaf dat moment mag je opnieuw beginnen, zonder de ballast van het verleden of van je “zonden”.
Finisterre van het noorden
Aan de Waddenzee, zes kilometer ten noorden van Sint Jacobiparochie, ligt de Zwarte Haan. Deze plek is nu het ultieme beginpunt van de Jacobsroute en wordt ook wel het Friese Finisterre of het Finisterre van het noorden genoemd. Het beginpunt wordt gemarkeerd door twee korven met stenen met daarachter een beeld van een veenwerker. Plaatselijk wordt de Zwarte Haan het begin van de wereld genoemd, omdat de Nieuwe Bildtdijk er begint en hier een begin werd gemaakt met het indijken of inpolderen van het gebied.

De Zwarte Haan was ooit een levendige havenplaats. De veerdiensten naar Ameland vertrokken van deze plek. Nu wonen er 29 mensen en is het buurtschap vooral bekend omdat Maria hier een aantal keer is verschenen. Ja, je leest het goed. Maria verscheen in 2007 een aantal maal aan Rietje Meijer en een aantal jongeren. Ze voorspelde het aftreden van de paus, wat destijds door niemand serieus werd genomen omdat pausen benoemd worden voor het leven. De voorzegging kwam echter in 2013 uit toen Benedictus aftrad.
De naam van Zwarte Haan heeft overigens niets met een haan te maken. Het is een verbastering van het Friese hoarne of harne, dus eigenlijk gaat het hier om een zwarte hoek. Het zwart zou mogelijk zijn afgeleid van het zwartgekleurde zeewier dat langs de dijk in grote hoeveelheden werd aangetroffen.
Van de Zwarte Haan naar Finisterre
De ultieme route vanuit Nederland start dus in Sint Jacobiparochie om vervolgens van de Zwarte Haan naar Finisterre in Galicië te lopen; van het begin naar het einde van de wereld. Ik vind het een prachtige vondst. Een poosje geleden ben ik naar Sint Jacobiparochie en de Zwarte Haan gegaan om poolshoogte te nemen. De route naar Hasselt heb ik nog niet gefietst, maar dat gaat er zeker een keer van komen.
Mocht je geïnteresseerd zijn in de route dan kun je deze gids kopen. Het is een interessant boekje waarmee je de geschiedenis van de omgeving leert kennen.
Ben je geïnteresseerd in een pelgrimsroute in Nederland, dan is het Het pelgrimspad van Amsterdam naar Visé een prachtige tocht met een mooie geschiedenis.
De route maar Santiago de compostela kan erg druk zijn. Ik heb hier 8 alternatieve routes naar Santiago die je zou kunnen overwegen.