1. Maak je reisplan
Een pelgrimstocht is een reis naar een plek van verering. Wij kennen in Nederland een gevoelsmatig verschil tussen een bedevaart en een pelgrimstocht, waarbij het bij een pelgrimstocht vooral gaat om de reis die je onderneemt.
Het doel, een plek van verering, kun je net zo ruim zien als je zelf wilt. Een reis naar het graf van Elvis Presley is voor een fan even indrukwekkend als een reis naar Lourdes voor een katholieke gelovige.
Bij mij gaat het om het bereiken van het doel en de ervaring die ik onderweg heb opgedaan. Daar staat tegenover dat ik me wel verdiep in de religieuze achtergrond van de plaats waar ik naartoe reis. Het feit dat miljoenen mensen mij voor zijn gegaan, ontroert mij op de één of andere manier. Het voegt iets toe aan de reis dat ik niet onder woorden kan brengen.
Het maken van een reisplan is in die zin een voorbereiding op een pelgrimstocht in de voetsporen van andere pelgrims die al eeuwen dit pad gelopen hebben.
Wat is je doel?
Toen ik naar Santiago de Compostela ging, vond ik het leuk om me in Jacobus de Meerdere te verdiepen.
Als ik onderweg een glas in loodraam bestudeerde waar Jacobus op stond afgebeeld, kende ik het verhaal dat erachter schuil ging. Als ik Jacobus op een wit paard zag met een zwaard boven zijn hoofd, wist ik dat hij hier de ‘mysterieuze morendoder’ was.
Ik herkende de kerken die aan hem waren gewijd aan de symboliek en het type kruis dat op de muren was afgebeeld. Zo ging Jacobus de Meerdere steeds meer voor mij leven.
Voor mij is het belangrijk om het doel te kennen en daar betekenis aan te geven. Vaak voegt dit iets toe aan het spirituele aspect van de reis. Zo staat het verhaal van Jacobus de Meerdere voor mij symbool voor vertrouwen.
Toen de discipelen van Jacobus in een stenen boot stapten om zijn lichaam te vervoeren, hadden ze er vertrouwen in dat het schip zou blijven drijven. Het bedrog van de koningin van Galicië had geen vat op hen, omdat ze vertrouwden op de tussenkomst van het kruis dat ze bij zich droegen.
Het hele verhaal over Jacobus de Meerdere kun je lezen in het artikel Waarom is Santiago de Compostela een bedevaartsoord?.
Tijdens de tocht naar Santiago de Compostela ontdek je dat niet alles maakbaar is. De dingen gaan zelden zoals je vooraf hebt gepland. Langzaam leer je dan ook de controle los te laten en te vertrouwen. Ik denk dat dit de spirituele ervaring is van de meeste pelgrims die deze tocht maken.
Wat is je route?
Een lange tocht wil je misschien in etappes maken. Ook dan stel je vooraf vast waar je wilt beginnen en waar de tocht voor je eindigt.
Ik vind het fijn de tocht zo in te delen dat ik start en eindig op een plek met een imposant religieus bouwwerk, het liefst een basiliek of bedevaartsplaats. Ik maak hier zelfs omwegen voor. Zo vond ik het belangrijk om een etappe in Lourdes te eindigen en niet rechtstreeks naar Saint-Pied-de-Port te fietsen.
Op weg naar Rome vonden we de route langs de Rijn dermate saai dat we overnieuw zijn begonnen. We besloten een jaar later de Via Francena vanaf Calais te volgen en zo de voetsporen van een oude bisschop te volgen.
Uiteraard ben je helemaal vrij om je reis zo in te delen als je zelf wilt.
Het plannen van je route en te bedenken wat je onderweg beslist wil zien, vind ik heel leuk. Veel van de plaatsen die je passeert, bezoek je misschien maar één keer in je leven.
Maar je kunt het ook heel anders doen. Je kunt volledig per dag leven en gewoon afwachten wat het moment je brengt. Dit is ook een mooie manier van pelgrimeren. Als je het niet erg vindt om achteraf te lezen of te horen dat je een prachtige kerk hebt gemist, is dat misschien wel de rustigste manier om je tocht te maken.
Doe wat bij je past, jij kent jezelf het beste. Tijdens de tocht kan je instelling ook veranderen. De persoon die alles onder controle wil hebben, kan er tijdens de tocht voor kiezen om los te laten, terwijl de persoon die nooit iets plant, erachter komt dat hij het toch fijn vindt als hij ’s morgens weet waar hij die nacht slaapt.
Durf als pelgrim eigenzinnig te zijn.
Wat is je vertrekpunt?
Niet iedere pelgrimstocht start vanuit je woonplaats. Integendeel, vaak zijn er onderweg plaatsen waarvandaan veel pelgrims willen vertrekken. Saint-Jean-Pied-de-Port is een bekend startpunt voor mensen die naar Santiago willen lopen of fietsen.
Onze tocht naar Rome startte uiteindelijk in Calais. En omdat we de tocht in etappes maakten, zijn we ook gestart in Reims, Besançon en Aosta.
De reis naar je startpunt vergt voorbereiding. In het artikel Fietsvervoer in Europa voor lange afstand fietsers kun je lezen hoe je dit kunt organiseren.
Verder kun je op wat voor manier dan ook naar het vertrekpunt reizen.
Mijn advies is om vooraf een hotel te boeken, zodat je je ter plekke kunt concentreren op je pelgrimstocht. Soms is het handig om twee nachten op je vertreklocatie door te brengen. Als je een vermoeiende reis hebt gehad, kun je beter een dagje extra nemen om uitgerust op weg te gaan. Haal voordat je vertrekt een stempel en zet daar de datum bij. Dit markeert het beginpunt van deze reis.
Het heeft mijn voorkeur om in ieder geval de eerste drie dagen en nachten te plannen. Zo kan ik thuis rustig uitzoeken waar ik de eerste overnachtingen maak. Dit geeft mij de rust om langzaam aan het pelgrimeren te wennen.
TIP!
Ik heb alle tips en ervaringen gebundeld in een complete gids die je zowel online kunt lezen als downloaden.
Hoe wil je overnachten?
Als zestigplusser heb ik niet de behoefte om te overnachten in refugio’s of albergues waar ik een kamer deel met andere pelgrims. Ook een klein tentje vind ik vreselijk. Na een lange dag lichamelijke inspanning wil ik het liefst lekker lang douchen en slapen in een goed bed.
Houd bij het bepalen van hoe je wilt overnachten vooral rekening met je eigen behoeftes. Als je alleen reist, is het soms heerlijk om ’s avonds in gesprek te komen met anderen en is het misschien wel heel prettig om je slaapplaats te delen met andere pelgrims. Als je weinig geld hebt, is het fijn dat het mogelijk is om voor €10 – €25 per nacht te kunnen eten en slapen.
Probeer de verschillende opties uit, maar laat je niet wijsmaken dat je als pelgrim geen geld mag uitgeven of dat je moet overnachten in refugio’s of albergues. Je bepaalt dat helemaal zelf.
Wel of niet reserveren?
Ook dit is een persoonlijke keuze. Ik vind het prettig om rond 11.00 uur te bepalen hoeveel kilometer ik nog wil afleggen. Als het heel druk is vind ik het fijn om een paar dagen vooruit te plannen.
Hoe moet je reserveren?
Je kunt bellen, mailen of gebruik maken van booking.com. Als je mailt of belt is het van belang dat je direct zoveel mogelijk informatie verstrekt: je naam, hoe je te bereiken bent en wanneer (en hoe laat) je denkt aan te komen. Als je mail niet bevestigd wordt, ga je er dan van uit dat er geen plek voor je is en probeer ergens anders te overnachten.
Belangrijke tip: Reserveer altijd een overnachting voor de eindbestemming van de pelgrimstocht. In plaatsen als Santiago de Compostela en Rome kan het zeker in het hoogseizoen heel druk zijn. Met name de betaalbare opties zijn al snel volgeboekt. Als je gebruik maakt van booking.com kun je vaak gratis annuleren voor het geval dat het je niet lukt om op de afgesproken dag aan te komen.
Het plannen van de terugreis
Je kunt op verschillende manieren terugkeren naar Nederland. Ik vind het prettig om daar in Nederland al naar te kijken, zodat ik weet wat de opties zijn. Hieronder alvast een korte samenvatting van de mogelijkheden.
Vliegen:
- Vaak is het goedkoper om een terugreis te boeken als je nog in Nederland bent;
- Let goed op de reisduur, vooral bij de goedkopere tickets;
- Als je een fiets hebt, moet je dit vooraf melden. Elektrische fietsen mogen nooit mee in een vliegtuig.
Trein:
- Houd er rekening mee dat de reis met de trein lang kan duren;
- Een fiets kan niet altijd mee in de trein;
- Je moet vaak overstappen;
- Informatie over treinreizen
- Meestal boek ik de trein als ik ter plekke ben. Soms blijken er meer dingen mogelijk dan je op internet kon vinden.
Bus:
- Dit is een goedkope optie;
- Ga naar Busbud.com om alle prijzen te vergelijken;
- Als je met je fiets bent, informeer dan of je deze mee kunt nemen in de bus;
- Busreizen regel ik het liefst vanuit Nederland.
2. Je paklijst - wat neem je mee?
Als je de camino of een andere pelgrimstocht gaat maken, wil je zo min mogelijk meenemen. Als je loopt, probeer dan ruim onder de acht kilo te blijven. Eten en drinken voor onderweg weegt ook het nodige. Houd daar rekening mee!
Bij het inpakken kun je gebruik maken van packing cubes of vacuümzakken. Je kunt met behulp hiervan je spullen in compartimenten opbergen. Als je je kleding inpakt in vacuümzakken pers je de lucht eruit, waardoor het minder ruimte in neemt.
- Paklijst voor wandelaars (zeer complete lijst van oppad.nl)
- Paklijst voor fietsers
3. Bereid je lichamelijk voor
Als je een lange pelgrimsroute wilt afleggen, moet je jezelf hier fysiek op voorbereiden. Je lichaam is niet gewend om iedere dag 15 tot 25 kilometer te lopen met bepakking. Als je wilt gaan fietsen, moet je ervaring opdoen met heuvels en bergen. Je moet leren je krachten te verdelen en goed naar je lichaam te luisteren.
Begin op tijd met trainen
Je gaat een topprestatie leveren en dat vergt voorbereiding. Je wilt de reis niet na een paar dagen met een blessure opgeven. Met kleine ongemakken zul je moeten leren leven; waarschijnlijk krijg je wel een keer blaren of zadelpijn als je fietst. Dit gaat vanzelf over.
Maar jezelf blesseren omdat je ongeoefend bent, is niet alleen vervelend, het kan gevaarlijk zijn. Knieën en rug hebben het meestal zwaar te voorduren. Als je jezelf gaat forceren omdat je niet naar je lijf luistert of omdat je geen pauzes mag of kunt inlassen, kan er blijvend letsel optreden.
- Schema om je conditie op te bouwen voor wandelaars
- Schema om je conditie op te bouwen voor fietsers
In de week voordat je werkelijk vertrekt, houd je rust. Verg in de eerste week van de pelgrimstocht niet te veel van jezelf. Luister naar je lichaam en stop op tijd.
Let op je gewicht
Ik ben na de overgang snel dikker geworden. Eerlijk gezegd ben ik te weinig bezig geweest met een gezonde levensstijl. Het gevolg was dat ik de route heb afgelegd met ongeveer 16 kilo overgewicht. Dat is het gewicht van meer dan één vol kratje bier!
Stel je voor dat je dit gewicht aan je rugzak toevoegt! Iedere kilo die je te zwaar bent moet je zelf dragen.
Als je fietst, werkt het extra gewicht in je voordeel als je afdaalt. Maar probeer je eens voor te stellen wat je lichaam allemaal extra moet doen bij het stijgen. Achteraf geen wonder dat mijn knieën het niet aankonden en dat ik voor een volgende tocht de overstap moest maken naar een elektrische fiets.
Begin dit jaar kreeg ik een behoorlijke ‘wake-up’ call. Ik werd uitgenodigd voor een medische check-up en kreeg te horen dat mijn cholesterol veel te hoog was en mijn gewicht een randgevalletje obesitas. Al met al werd het tijd het roer blijvend om te gooien.
Ik heb de afslank receptenbijbel gekocht en ben mij gaan verdiepen in de theorie die Oscar Helm propageert. Geleidelijk ben ik acht kilo afgevallen in acht maanden en mijn cholesterolgehalte is ook weer genormaliseerd. Ik probeer nu ook de volgende kilo’s kwijt te raken. Later kwam ik ook een methode op het spoor, die vooral werkt voor vrouwen in de overgang. Deze methode heb ik niet zelf uitgeprobeerd, maar lijkt goed aan te sluiten op de problematiek waar vrouwen in de overgang mee te maken hebben.
Test je schoenen – voorkom blaren
Begin de tocht nooit zonder je schoenen in te lopen!
Nieuwe schoenen veroorzaken vaak wrijving en die wrijving kunnen blaren tot gevolg hebben. Blaren willen niet zeggen dat je schoenen niet goed zijn. Soms moet je je voeten laten wennen aan de nieuwe schoenen. Het liefste wil je blaren voorkomen, want als je onderweg last krijgt van je voeten, kan dat erg vervelend zijn.
Oefen met bagage
Zowel voor de wandelaar als voor de fietser is het van belang om met bagage te oefenen. Als je loopt, ligt dit redelijk voor de hand, omdat je moet leren om met een rugzak te lopen.
Als fietser is het belangrijk te weten wat er gebeurt als je fietst met lowriders of, op een herenfiets, met een frametas. Het is voor de fietser belangrijk om je bagage in te pakken als een ‘pro’, met andere woorden, zorg voor een goede verdeling en een goede balans.
Onderstaande lowrider heb ik op mijn fiets gemonteerd.
Als je een herenfiets hebt kun je een frametas monteren.
4. De geestelijke voorbereiding op een pelgrimstocht
Ik begon dit stuk met te stellen dat een pelgrimstocht een reis is naar een plek van verering. Toch zijn er mensen voor wie een pelgrimstocht hetzelfde is als een meerdaagse wandel- of fietstocht.
Voor mij is dat echt wat anders dan een pelgrimstocht. Bij een pelgrimstocht speelt een religieus/spiritueel component een rol die net iets verder gaat dan een enorme prestatie. Niet iedereen wil zich echter vooraf verbinden met het spirituele aspect van een pelgrimstocht.
Vreemd genoeg hoor ik van iedereen die een pelgrimstocht onderneemt dat er vroeg of laat iets gebeurt dat te maken heeft met een geestelijk of spiritueel inzicht. Blijkbaar is dat een soort bijwerking van een pelgrimstocht waaraan niemand zich weet te onttrekken. Zelfs iemand die vooraf denkt hier niet gevoelig voor te zijn, krijgt hier mee te maken. Het is een bijzondere ervaring.
Verhelder de reden van de tocht
Mocht je de tocht als een pelgrim willen ondernemen, dan is het fijn (maar niet noodzakelijk) als je vooraf de reden van je tocht verheldert. Daarmee loop je in pas met de middeleeuwse pelgrim, die zijn werk en leven niet stil legde voor een leuke vakantie. Deze pelgrim maakte de tocht om zijn band met God te versterken. Soms zocht hij vergeving of genezing.
Waarom zou de hedendaagse pelgrim zich niet afvragen wat (of wie) hij wil vergeven of waar hij van wil genezen?
Deze religieus/geestelijke voorbereiding is voor sommige mensen net zo belangrijk als de fysieke voorbereiding. De wijze waarop je verheldering zoekt, verschilt per mens. Je kunt hierbij denken aan:
- Een retraite;
- Een stilteweekend;
- Gesprekken met een geestelijk leider (dominee, pastoor, rabijn);
- Gebed of meditatie;
- Gesprekken met een coach.
Vaak weet je al waar je op vastloopt. Soms weet je alleen dat je ongelukkig bent en weet je niet precies waarom. Heeft het iets te maken met je familie? Ben je onzeker of ongelukkig op je werk? Twijfel je aan je relatie of twijfel je aan jezelf?
Vooral als het allemaal door elkaar lijkt te lopen, kan het heel goed zijn om de reden van de tocht vooraf zoveel mogelijk te verhelderen.
Mijn weg...
Ik heb vooraf gesprekken ook gevoerd met mijn coach. We ontdekten dat ik sommige dingen in mijn familiesituatie niet goed had opgelost. Uiteindelijk torste ik dit met me mee, toen ik mijn eerste pelgrimstocht maakte.
Interessant was dat het na de tocht niet was opgelost, maar dat er stappen in de goede richting waren gezet. Hierdoor kon ik openstaan voor volgende stappen en raakte ik mijn angst voor het verleden kwijt.
Mijn repeterende angstdroom verdween
Ik had een repeterende angstdroom. Daarbij stapte ik in mijn auto, zette hem in zijn achteruit om weg te rijden. Op het moment dat ik gas gaf, realiseerde ik me dat ik de auto nog steeds niet had laten repareren.
In zijn achteruit werkten de remmen niet!
De snelheid nam toe en ik kon alleen maar proberen om een ongeluk te voorkomen. Meestal liep het goed af en iedere keer eindigde mijn droom met het voornemen de auto dit keer echt te laten repareren.
Tijdens de pelgrimstocht begon ik steeds beter te begrijpen waarom de remmen los gingen, als ik achteruit reed. Er waren dingen die ik moest repareren en de pelgrimstocht werd voor mij het begin van een reparatie- of genezingsproces.
De pelgrimstocht gaat door!
Reken er maar op dat het religieus/spirituele aspect van de pelgrimstocht zich voortzet als je weer thuis bent. Voor mij was de pelgrimstocht het begin van een boeiende verandering in mijn leven. Niet alleen ben ik aan de slag gegaan om dingen te repareren, ik ben uiteindelijk ook een andere weg ingeslagen. Ik heb mijn baan opgezegd, ben voor mijzelf begonnen en ontsloot op deze manier weer een heel andere route.
Ik heb ervoor gekozen deze route niet alleen te lopen. Ik heb opleidingen gevolgd (transpersoonlijk coachen en familieopstellingen) en ik heb mij ook na de pelgrimstocht laten begeleiden door een goede coach.
En zo zie ik mijn leven nu als een pelgrimstocht die ik afleg in vertrouwen.
Ik loop het pad dat zich precies ontvouwt in de richting die ik op moet.
