Als niet katholiek vroeg ik mij af of er verschil was tussen een pelgrimstocht en een bedevaart. Ik besloot dit te onderzoeken en ontdekte het volgende:
Het verschil tussen een pelgrimstocht en een bedevaart is gevoelsmatig. In beide gevallen gaat het om een reis die men maakt naar een plaats van verering. Bij pelgrimeren denken we meer aan de reis zelf, bij een bedevaart gaat het om de bestemming.
De reis bij pelgrimeren is belangrijk omdat de pelgrim deze aflegt op eigen kracht en in vertrouwen op God (of zichzelf, de goede afloop, het lot).
De bedevaartganger reist vaak met een gezelschap. Voor de laatste is de plek van aankomst belangrijk. Soms hoopt hij op een wonder (met name genezing), maar vaak gaat het om de gemeenschappelijke geloofsbeleving in de vorm van diensten en processies. Een bedevaartstocht wordt dan ook vaak door de kerk georganiseerd.
Dit onderscheid is echter typisch voor het Nederlandse taalgebruik. In andere talen wordt er meestal één term gebruikt dat te vergelijken is met het Nederlandse woord pelgrimage.
Het verschil tussen de reis en de bestemming
De reis is in het hedendaags pelgrimeren belangrijker dan de bestemming. Ik durf te stellen dat de meeste pelgrims het verhaal van Jacobus de Meerdere nauwelijks kennen als ze op weg gaan naar Santiago de Compostela.
De reis, die dag op dag iets vraagt van de fysieke en mentale conditie van de pelgrim, wordt een ervaring op zich. Het feit dat je de reis vaak alleen onderneemt, terwijl er duizenden onderweg zijn naar dezelfde bestemming, geeft de reis een bijzondere betekenis. Het uitwisselen van ervaringen is vaak een aanleiding voor een diepgaand gesprek. De reis verbindt.
Is een trektocht te vergelijken met een pelgrimage?
Ondanks het feit dat de reis belangrijker is dan de bestemming is een meerdaagse trektocht niet te vergelijken met een pelgrimstocht. Het feit dat je een tocht onderneemt die al eeuwenlang belangrijk is voor miljoenen mensen, geeft een extra dimensie aan de reis. Je voelt de geschiedenis. Dit gevoel relativeert. Het maakt je klein. Je ziet jezelf in het perspectief van al die mensen zie je voor zijn gegaan. Daarom is de oude tocht naar Santiago de Compostela waarschijnlijk de indrukwekkendste van alle pelgrimstochten.
De aankomst in Santiago de Compostela
De aankomst in Santiago de Compostela was een moment van intens geluk en dankbaarheid. Voor iedereen is deze ervaring anders. Sommige pelgrims werden binnengehaald door familieleden en vrienden. Anderen vielen elkaar in de armen, omdat ze tijdens de tocht stukken met elkaar hadden opgetrokken en elkaar hier opnieuw ontmoetten.
